هاله‏‏‏‏‏‌های زمین‏‏‏‏‏‌شیمیایی طلا و عنصرهای همراه در کانسار طلای نبی‏‏‏‏‏‏‌جان (جنوب‏‏‏‏‏‌باختری کلیبر، شمال‏‏‏‏‏‌باختری ایران)

نشانه معدنی نبی‏‏‏‏‏‏‌جان در 20 کیلومتری جنوب‏‏‏‏‏‏‌باختری شهر کلیبر (استان آذربایجان‌شرقی) و در پهنه ساختاری البرز – آذربایجان واقع شده است. واحدهای زمین‏‏‏‏‏‏‌شناسی منطقه مجموعه‏‏‏‏‏‏‌ای از سنگ‏‏‏‏‏‏‌های آتشفشانی (تراکی‌آندزیت تا آندزیت) و رسوبی (شیل و سنگ‌آهک) کرتاسه هستند و توده مونزوگرانیتی، مونزوگرانودیوریتی و دیوریتی نبی‏‏‏‏‏‏‌جان (به سن الیگوسن) درون این سنگ‌ها نفوذ کرده‏‏‏‏‏‌اند. در پی نفوذ این توده‏‌ها و فرایندهای گرمابی، کانه‏‌زایی طلا در واحدهای کرتاسه و خود توده‏‏‏‏‏‌های نفوذی روی داده است. کانه‏‌زایی در منطقه نبی‏‌جان بیشتر به‌صورت رگه- رگچه‏‏‏‏‏‌های استوک‌ورک تا صفحه‏‌ای از کوارتز، همراه با پیریت و اندکی کالکوپیریت، اسفالریت و گالن، در توده مونزوگرانیتی است. گروه دیگر کانه‏‌زایی از نوع اسکارنی بوده و به‌صورت رگه- رگچه‏‏‏‏‏‌های نامنظم با تراکم کم و عیار کم، در سنگ‏‏‏‏‏‌های کربناته کرتاسه روی داده است. بررسی‌های نخستین برای برآورد اندوخته طلا برپایه حفاری‏‏‏‏‏‌های انجام‌شده در این گستره، نشان‌دهندة اندوختة سنگ معدنیِ 320000 تنی با عیار میانگین برابر 37/1 گرم در تن طلاست. برپایه حفاری‏‏‏‏‏‏‌های انجام‌شده، دو ناهنجاری مهم طلا در گسترة پیجویی‌شده دیده می‌شود. نخستین ناهنجاری طلا پیامد نزدیکیِ توده با سنگ‏‏‏‏‏‌های رسوبی- آتشفشانی کرتاسه و پهنه اسکارنی است. در این نوع کانه‏‌زایی همبستگی طلا با عنصرهای مس، سرب، روی، نقره و آرسنیک کم است. ناهنجاری دوم با کانی‏‌سازی رگچه‏‌ای در توده مونزوگرانیتی همخوانی دارد که در آن، طلا با عنصرهای مس، سرب، روی، نقره و آرسنیک همبستگی بالاتری دارد